Anthempedia
Advertisement

The Anthem of the Chechen Republic of Ichkeria, titled “Death or Freedom” (ce. Ӏожалла я маршо, Joƶalla ya marşo), was the anthem of the former partially recognized secessionist and separatist state in the North Caucasus which lasted from 1991 to 2000. It was composed in 1992 by either Ali Dimayev or Umar Beksultanov, and the lyrics were written by Soviet Chechen poet Abuzar Aydamirov. It was replaced by Shatlak's Song in 2004.[1]

Lyrics[]

Chechen original[]

Cyrillic script Latin script Arabic script Georgian script IPA transcription

Буьйсанна борз ехкаш дуьненчу девлла тхо,
Ӏуьйранна лом угӀуш тхан цӀераш техкина.
ЛаилахӀа иллАллахӀ.
𝄆 Аьрзонийн баннашкахь наноша дакхийна,
Тархаш тӀехь дой хьийзон дайша тхо Ӏамийна.
ЛаилахӀа иллАллахӀ. 𝄇

Халкъана, махкана наноша кхоьллина,
Цаьршинна эшначохь, майра дӀахӀиттина.
ЛаилахӀа иллАллахӀ.
𝄆 Ламанан лечарчий маршонехь кхиийна,
Халонех, бохамех курра чекхдийлина.
ЛаилахӀа иллАллахӀ. 𝄇

Мокхазан ламанаш даш хилла лаларах,
Дахарехь, къийсамехь яхь оха дӀалур яц!
ЛаилахӀа иллАллахӀ.
𝄆 Бос Ӏаьржа ва латта молханах лелхарах,
Тхешан сий доьхкина, тхо лаьтта доьрзур дац.
ЛаилахӀа иллАллахӀ. 𝄇

Тхо цкъа а цхьанненна къарделла совцур дац,
Ӏожалла, я маршо — шиннех цхьаъ йоккхур ю?
ЛаилахӀа иллАллахӀ.
𝄆 Йижараша тхан чевнаш эшаршца ерзайо,
Хьомсарчу бӀаьргаша хьуьнаршна гӀиттадо.
ЛаилахӀа иллАллахӀ. 𝄇

Мацалло хьовзадахь, орамаш дуур ду,
Хьогалло тхаш бӀарздахь, бецан тхи мийр ду!
ЛаилахӀа иллАллахӀ.
𝄆 Буьйсанна борз ехкаш дуьненчу девлла ду,
Халкъана, махкана, Далла а муьтӀахь ду,
ЛаилахӀа иллАллахӀ! 𝄇[2][3]

Büysanna borz yexkaş dünençu dövlla txo,
Jüyranna lom uġuş txan ċeraş texkina.
Lailaha illAllah.
𝄆 Ärzoniyn bannаşkaẋ nanоşa daqiyna,
Tarxaş theẋ doy ẋiyzon dayşa txo jamiyna.
Lailaha illAllah. 𝄇

Xalq̇ana, maxkana nanoşa qöllina,
Cärşinna eşnaçоẋ, mayra djahittina.
Lailaha illAllah.
𝄆 Lamanan leçarçiy marşoneẋ qiiyna,
Xalonex, boxamex kurra çеqdiylina.
Lailaha illAllah. 𝄇

Moqazan lamanaş daş xilla lalarax,
Daxareẋ, q̇iysameẋ yaẋ oẋa djalur yac!
Lailaha illAllah.
𝄆 Bos järƶa va latta molxanax lelxarax,
Txeşan siy döxkina, txo lätta dörzur dac.
Lailaha illAllah. 𝄇

Txo ċq̇a a cẋannenna q̇ardella sovcur dac,
Joƶalla ya marşo – şinnex cẋaə yoqqur yu!
Lailaha illAllah.
𝄆 Yiƶаraşa txan çövnaş eşarşca yerzayo,
Ẋomsarçu bjärgaşa ẋünarşna ġittado.
Lailaha illAllah. 𝄇

Macallo ẋovzadaẋ, oramaş duur du,
Ẋogallo txaş bjarzdaẋ, becan txi miyr du!
Lailaha illAllah.
𝄆 Büysanna borz yexkaş dünençu dövlla du,
Xalq̇ana, maxkana, Dalla a müthaẋ du,
Lailaha illAllah! 𝄇

،بوساننا بوٓرز يەخكاش دونەنچو دەوللا تخوٓ
.عوراننا لوٓم وغوش تخان ڗەراش تەخكىنا
.لا إله إلا الله
‎𝄆 ،ارزوٓنىين بانناشكاح نآنوٓشا داقىينا
.تارخاش طەح دوٓي حىيزوٓن دايشا تخوٓ عآمىينا
.لا إله إلا الله 𝄇

،خالڨانا، ماخكانا نآنوٓشا قوٓللىنا
.ر̤ارشىننا ەشناچوٓح، دايرا دعاھىتتىنا
.لا إله إلا الله
‎𝄆 ،لامانان لەچارچىي مارشوٓنەح قىيينا
.خالوٓنەخ، بوٓخامەخ كوررا چەقدىيلىنا
.لا إله إلا الله 𝄇

‎،موٓقازان لاماناش داش خىللا لآلاراخ
.دآخارەح، ڨىيسامەح ياح وٓخا دعالور يار̤
.لا إله إلا الله
‎𝄆 ،بوٓس عارجا وا لاتتا موٓلخاناخ لەلخاراخ
.تخەشان سىي دوٓخكىنا، تخوٓ لاتتا دوٓرزور دار̤
.لا إله إلا الله 𝄇

،تخوٓ ر̤ڨآ ا ر̤حاننەننا ڨاردەللا سوٓور̤ور دار̤
‎عوٓجاللا يا مارشوٓ — شىننەخ ر̤حائ يوٓكقور يو؟
.لا إله إلا الله
‎𝄆 ،يىجاراشا تخان چەوناش ەشارشر̤ا يەرزايوٓ
.حوٓمسارچو بعارگاشا حونارشنا غىتتادوٓ
.لا إله إلا الله 𝄇

،مار̤اللوٓ حوٓوزاداح، وٓراماش دوور دو
.حوٓگاللوٓ تخاش بعارزداح، بەر̤ان تخى مىير دو
.لا إله إلا الله
‎𝄆 ،بوساننا بوٓرز يەخكاش دونەنچو دەوللا تخوٓ
،خالڨانا، ماخكانا، داللا ا موطاح دو
!لا إله إلا الله 𝄇

ბჳჲსანნა ბორზ ჲეხკაშ დჳნენჩუ დევლლა თხო,
ჺჳჲრანნა ლომ უღუშ თხან წერაშ თეხკანა.
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ.
𝄆 ჱრზონჲნ ბანნაშკაჰ ნანუშა დაკჰჲნა,
თარხაშ ტეჰ დოჲ ჰიჲზონ დაჲშა თხო ჺამიჲნა.
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ. 𝄇

ხალყანა, მახქანა ნანუშა ჴოლლინა,
ცჱრშინნა ეშნაჩოჰ, მჱრა დჺაჰითთინა.
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ.
𝄆 ლამანან ლეჩარჩიჲ მარშონეჰ ჴიჲნა,
ხალონეხ, ბოხამეხ კურრა ჩეჴდიჲლინა.
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ. 𝄇

მოჴაზან ლამანაშ დაშ ხილლა ლალარახ,
დახარიაჰ, ყისამიაჰ ჲაჰ ოხა დჺალურ იაც!
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ.
𝄆 ბოს ჺჱრჟა ვა ლათთა მოლხანახ ლელხარახ,
თხეშან სიჲ დოხკინა, თხო ლჱთთა დორზურ დაც.
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ. 𝄇

თხო ცყა ა ცჰანნენნა ყარდელლა სოვცურ დაც,
ჺოჟალლა ჲა მარშო — შინნეხ ცჰაჷ ჲოჴურ ჲუ?
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ.
𝄆 იჲჟარაშა თხან ჩევნაშ ეშარშცა ჲერზაიო,
ჰომსარჩუ ბჺარგაშა ჰნარშნა ღითთადო.
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ. 𝄇

მაცალლო ჰოუზადაჰ, ორამაშ დუურ დუ,
ჰოგალლო თხაშ ბჺარზაჰ, ბეცან თხი მიჲრ დუ!
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ.
𝄆 ბჳსანნა ბორზ ეხკაშ დჳნენჩუ დევლლა დუ,
ხალყანა, მახქანა, დალლა ა მუტაჰ დუ,
ლაილაჰა ილლ`ალლაჰ! 𝄇

[byː.san.nə bʷɔrz jex.kʰəʃ ǀ dʏ.nʲen.t͡ʃʰʷʊ dᶣøʏɫ.ɫə txʰʷɔ ǀ]
[ʡyː.ran.nə ɫʷɔm wʊ.ɣʷʊʃ ǀ txʰə̃ t͡sʼɛ.rəʃ tʰɛx.kʰɪ.nə ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖]
𝄆 [ær.zʷɔ.nĩː ban.naʃ.kʰəʜ ǀ naː.nʷɔ.ʃə da.(q)χiː.nə ǀ]
[tʰar.xəʃ t’ʲeʜ dʷɔj ʜiː.zʷɔ̃ː ǀ dəj.ʃə txʰʷɔ ʡaː.miː.nə ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖] 𝄇

[xaɫ.qʼa.nə max.kʰa.nə ǀ naː.nʷɔ.ʃə qʰᶣøɫ.ɫɪ.nə ǀ]
[t͡sʰær.ʃɪn.nə ɛʃ.nə.t͡ʃʰʷɔʜ ǀ məj.ra dˤa.hɪt.tʰɪ.nə ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖]
𝄆 [laː.ma.nə̃ ɫɛː.t͡ʃʰar.t͡ʃʰiː ǀ mar.ʃʷɔː.nʲeʜ (q)χɪiː.nə ǀ]
[xa.ɫʷɔː.nʲex bʷɔː.xa.mʲex ǀ kʰʷʊr.rə t͡ʃʰʲе(q)χ.diː.ɫɪ.nə ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖] 𝄇

[mɔː.(q)χa.zə̃ ɫaː.ma.nəʃ ǀ dəʃ xɪɫ.ɫə ɫaː.ɫa.rəx ǀ]
[daː.xə.rʲeʜ q’iː.sə.mʲeʜ ǀ jəʜ wɔ.ʜə dˤə.ɫʷʊr jət͡sʰ ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖]
𝄆 [bʷɔs ʡær.ʒə ʋə ɫaːt.tʰə ǀ moɫ.xa.nəx lʲeɫ.xa.rəx ǀ]
[txʰɛː.ʃə̃ siː dᶣøx.kʰɪ.nə ǀ txʰʷɔ læt.tʰə dᶣør.zʷʊr dət͡sʰ ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖] 𝄇

[txʰʷɔ t͡s’q’aː ə t͡sʰʜan.nʲe.nə ǀ q’aːr.dɛɫ.ɫə sɔʊ.t͡sʰʷʊr dət͡sʰ ǀ]
[ʡɔː.ʒaɫ.ɫə jə maːr.ʃʷɔː ǀ ʃɪn.nʲex t͡sʰʜəʔ ɥɔq.qχʷʊr ɥʊ ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖]
𝄆 [jɪ.ʒar(ə).ʃə txʰə̃ t͡ʃʰᶣøʏ.nəʃ ǀ ɛː.ʃarʃ.t͡sʰə jer.zə.ɥɔ ǀ]
[ʜom.sər.t͡ʃʰʷʊ bˤær.ga.ʃə ǀ ʜʏ.narʃ.nə ɣɪt.tʰə.dʷɔ ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖] 𝄇

[ma.t͡sʰəɫ.ɫʷɔː ʜɔʊ.za.dəʜ ǀ ɔː.ra.məʃ dʷʊːr dʷʊ ǀ]
[ʜʷɔ.gəɫ.ɫʷɔː txʰəʃ bˤarz.dəʜ ǀ bɛː.t͡sʰə̃ txʰɪ miːr dʷʊ ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖]
𝄆 [byː.san.nə bʷɔrz jex.kʰəʃ ǀ dʏ.nʲen.t͡ʃʰʷʊ dᶣøʏɫ.ɫə dʷʊ ǀ]
[xaɫ.qʼa.nə max.kʰa.nə ǀ daɫ.ɫə‿ə mʏ.tʼəʜ dʷʊ ǀ]
[ɫaɪ.ɫa.hə ɪɫ.ɫaɫ.ɫah ‖] 𝄇

English translation[]

We were born at night when the she-wolf whelped,
In the morning, to lion’s deafening roar, they named us
There is no God except Allah
𝄆 In eagles’ nests our mothers nursed us,
To tame wild stallions on steep rocks our fathers taught us.
There is no God except Allah 𝄇

Our mothers raised us to dedicate ourselves to our Nation and our Homeland,
And if our nation needs us we’re ready to fight the oppressive hand.
There is no God except Allah
𝄆 We grew up free as eagles, princes of the mountains.
There is no threshold from which we will shy away.
There is no God except Allah 𝄇

Sooner will cliffs of granite begin to melt like molten lead,
Than any one of us shall lose our honour in life’s struggles.
There is no God except Allah
𝄆 Sooner shall the Earth be swallowed up by the broiling sun,
Than we emerge from a trial in life without our honour!
There is no God except Allah 𝄇

Never to bow our heads to anyone, we give our sacred pledge,
To die or to live in freedom is our fate.
There is no God except Allah
𝄆 Our sisters heal our brothers’ bloody wounds with their songs,
Lovers’ eyes will supply the strength of arms.
There is no God except Allah 𝄇

If hunger weaken us, we’ll gnaw on the roots of trees,
And if thirst debilitates us, we’ll drink the dew from the grass!
There is no God except Allah
𝄆 For we were born at night when the she-wolf whelped.
We pledge our lives to God, Nation and Vainakh homeland.
There is no God except Allah! 𝄇

References[]

Advertisement